Een icoon is een heilige afbeelding met een mystiek karakter. Het is het mysterie in de afbeelding, dat mij van jongs af aan trof. Mijn belangstelling werd ook nog eens versterkt door een expositie over Russische iconen en natuurlijk hielp mijn rooms-katholieke opvoeding ook. Tijdens mijn studie aan de kweekschool, nu pabo, schreef ik een scriptie over iconen, toen nog niet zo vanzelfsprekend.
In de daarop volgende jaren bleef ik mijn belangstelling wel houden, maar in geringe mate; de wereld slokte mij op. En toch … Iedere keer wanneer ik een icoon bekeek, trof mij de symboliek, het beeld achter het beeld. De schoonheid van de mytische wereld werd oneindig gevoed. Ik werd dan stil, en voelde echt de beweging van donker naar licht. Een innerlijke openbaring. Iconen zijn oerchristelijke afbeeldingen die mij woordloos de ruimte bieden voor inspiratie
Na een lezing over iconen heb ik les genomen en ben ik zelf aan het schrijven (schilderen) van iconen begonnen. De moeder Gods, Maria, wordt mijn eerste icoon. In de orthodoxie geniet de Moeder Gods intense verering in kerken en bij mensen thuis. Ik koos Maria Pokrof, een eenvoudige Maria.
Maria-iconen zijn allen een lofprijzing aan Christus en het gaat daarbij om het mysterie van de incarnatie.
Een ander hoogtepunt was voor mij de icoon Mandylion. Drie maanden heb ik daaraan geschilderd. Stilzwijgend, om zo in gesprek te gaan, in alle talen, emoties, waarnemingen, horend en ziend, met de majesteit van God. Niet een glorieuze God, maar nederig en helpend. Het verhaal gaat dat de zieke koning Abgar van Edessa aan Christus genezing vroeg. Christus drukte een doek tegen Zijn gezicht en de doek met afdruk van zijn gezicht erop, zond Hij naar de koning, die door de doek genas. Mandylion betekent dan ook: niet door mensen handen gemaakt.
Nu ben ik al zeker een jaar niet aan het schilderen geweest. Waarom? Zeg het maar. Een ding is zeker: de icoon is mijn geloofsovertuiging, het menselijke in het niet-menselijk perspectief, de schoonheid van de mytische wereld. Hij, de onzichtbare vriend van mijn ziel, alles verhalend in ieder icoon.
Kerkvader Johannes Damascus zei: ‘Schrijf dit alles in woorden en kleuren.’ Het is daarom dat wij iconenschilders spreken over het schrijven van een icoon.
Annemarie